Herbestemming Brouwerij Atlas in Anderlecht: art-decotoren wordt spil van circulaire stadsontwikkeling

Een architecturaal monument in beton, baksteen en natuursteen

Het centrale element van het complex is de 30 meter hoge toren, gerealiseerd in een uitgesproken art-decovormgeving. De toren weerspiegelt een tijd waarin industriële gebouwen niet alleen functioneel, maar ook esthetisch en stedenbouwkundig betekenisvol werden vormgegeven. De structuur combineert gewapend beton, rode baksteen en natuursteen in een ritmisch gevelspel met verticale accenten, geometrische patronen en een opvallende kroonlijst. In het interieur zijn nog originele metalen trappen, fermentatietanks en technische elementen aanwezig — een zeldzaam voorbeeld van geïntegreerd industrieel erfgoed.

De toren werd in 2001 beschermd als bouwkundig erfgoed omwille van zijn artistieke en stedenbouwkundige waarde. Samen met de omliggende lagergelegen industriële gebouwen vormt het complex een waardevol ensemble binnen het Brusselse kanaalgebied.

RE-ST & Atelier Kempe Thill -

RE-ST & Atelier Kempe Thill -

RE-ST & Atelier Kempe Thill -

RE-ST & Atelier Kempe Thill -

RE-ST & Atelier Kempe Thill -

RE-ST & Atelier Kempe Thill -

Nieuwe functies met respect voor het bestaande

De herontwikkeling transformeert de brouwerijtoren tot een collectieve kern van een nieuwe woonomgeving. Zonder het karakter van het gebouw aan te tasten, worden er publieke en gedeelde functies geïntegreerd: een fitnessruimte, sauna, ateliers en een dakterras met panoramisch zicht over Brussel. In de voormalige brouwzalen wordt gedacht om ruimte te voorzien voor een microbrouwerij of galerij — een hedendaagse invulling met een knipoog naar het verleden.

De rest van het terrein wordt ingevuld met circa 130 woongelegenheden, waaronder cohousingeenheden, starterswoningen en studentenstudio’s. De ontwerpers zetten bewust in op typologische variatie, gemeenschappelijke buitenruimtes en een stedenbouwkundige invulling die ontmoeting en verbinding stimuleert.

RE-ST & Atelier Kempe Thill -

RE-ST & Atelier Kempe Thill -

Circulair en contextbewust bouwen

Een belangrijk uitgangspunt binnen het ontwerp is circulair bouwen. De bestaande materialen — waaronder bakstenen, metalen structuren en kasseien — worden zoveel mogelijk behouden en hergebruikt. Hierdoor blijft het erfgoed niet alleen zichtbaar, maar ook fysiek aanwezig in het nieuwe geheel. Het project kiest voor een minimale ecologische voetafdruk, zonder in te boeten aan kwaliteit of uitstraling.

De site wordt optimaal ontsloten richting het kanaal en sluit aan bij het bredere Kanaalplan van het Brussels Gewest, dat inzet op verdichting, mobiliteit en stadsvernieuwing langs de waterweg. Het project past binnen een stedelijk herstelmodel waarbij erfgoed, wonen en publieke ruimte samenkomen.

Erfgoed als hefboom voor stedelijke transformatie

De herbestemming van Brouwerij Atlas toont aan dat behoud en vernieuwing geen tegenpolen hoeven te zijn. Door het industriële erfgoed een actieve rol te geven in de toekomstige stadsontwikkeling, wordt het verleden niet louter bewaard maar productief ingezet. Dit project is mooi voorbeeld voor hoe erfgoed kan functioneren als fundament voor sociale cohesie, duurzaam bouwen en ruimtelijke kwaliteit.