Grondige renovatie voor abdij van Brecht: balans tussen traditie, duurzaamheid en hedendaags comfort

Hertekening van het kloosterleven

De renovatie wordt geleid door Architects in Motion (AIM), een bureau met ruime ervaring in erfgoedgebouwen. De ontwerpers kiezen bewust voor een integrale aanpak waarbij waardevolle bestaande structuren behouden blijven, maar functioneel en esthetisch worden hertekend volgens actuele normen.

Het pandhof – het kloosterlijke binnenplein – blijft het hart van het complex en vormt opnieuw het centrale organiserende element van de nieuwe woongedeeltes. De bestaande abdijkerk wordt gedeeltelijk ontmanteld en heropgebouwd op een meer intieme schaal, afgestemd op de huidige noden van de gemeenschap.

De inkomzone krijgt een eigentijdse invulling met een transparant volume in glas, dat enerzijds licht en openheid binnenbrengt, en anderzijds de overgang tussen het publieke en private karakter van het klooster subtiel markeert.

Het ontwerp respecteert zo het gesloten karakter van de oorspronkelijke abdijarchitectuur, maar brengt tegelijkertijd een hedendaagse leesbaarheid in het geheel.

Een bijzonder onderdeel van het project is de samenwerking met broeder-architect Michele Badino, afkomstig van het Monastero di Bose in San Masseo (Italië). Omdat hij zowel architect als kloosterbroeder is, heeft hij een diep begrip van de spirituele betekenis van kloostergebouwen. Zijn bijdrage helpt om een goed evenwicht te vinden tussen wat praktisch nodig is voor het leven in het klooster vandaag en de sobere, ingetogen bouwstijl van de cisterciënzers. Door zijn religieuze kijk mee te nemen in het ontwerp, blijft het gebouw niet alleen technisch en visueel sterk, maar ook trouw aan de spirituele waarden van het kloosterleven.

Architects in Motion -

Architects in Motion -

Functionele herstructurering

Het woonvolume van de zusters wordt volledig heringedeeld. De nieuwe vleugel omvat 21 individuele kamers, elk voorzien van een eigen sanitaire cel. De circulatieruimtes worden breed en drempelloos ontworpen, met aandacht voor rolstoeltoegankelijkheid en toekomstbestendigheid.

Het gastenhuis – een essentieel onderdeel van het kloosterleven – wordt herbouwd in een U-configuratie rond een eigen binnenhof, fysiek gescheiden van het privédomein van de zusters. Deze opdeling bevordert rust, privacy en discretie.

De abdijwinkel, die onder meer de bekende trappistenproducten aanbiedt, wordt zes keer groter dan de huidige ruimte en krijgt een duidelijke zichtbaarheid vanaf de straatzijde. Deze uitbreiding is niet enkel commercieel van belang, maar verhoogt ook de toegankelijkheid en beleving voor bezoekers.

Architects in Motion -

Architects in Motion -

Architects in Motion -

Ecologische keuzes als leidraad

De renovatie wordt gedragen door een uitgesproken duurzaamheidsvisie, in lijn met de ecologische waarden van de gemeenschap en geïnspireerd door de encycliek Laudato Si’ van paus Franciscus.

De klassieke verwarmingsinstallatie maakt plaats voor een geothermisch systeem met warmtepompen, gecombineerd met plafondverwarming en een zonnestroominstallatie op strategisch gekozen dakvlakken. De gebouwschil wordt grondig geïsoleerd, met toepassing van hoogrendementsglas (dubbele beglazing) en een luchtdichte afwerking.

Ook waterrecuperatie, natuurlijke ventilatie en een rationeel energiegebruik maken integraal deel uit van het technisch concept. Het project mikt hiermee op een aanzienlijke verlaging van de ecologische voetafdruk, zonder in te boeten aan comfort of esthetiek.

Timing en budget

De werkzaamheden verlopen gefaseerd in drie hoofdperiodes. In de eerste fase worden de nieuwe woonvleugel en nutsvoorzieningen gerealiseerd. De tweede fase omvat de herbouw van de kerk en de inkomzone. In de derde fase worden het gastenverblijf en de winkel aangepakt.

De totale projectduur is voorzien op drie jaar, met een geraamd budget van 6 miljoen euro. De financiering is een combinatie van eigen middelen, giften van sympathisanten, fondsenwerving en opbrengsten uit verkoopacties.

Architects in Motion -

Architects in Motion -

Renovatie als investering in stilte, erfgoed en toekomst

Met deze renovatie engageert de abdijgemeenschap zich bewust voor een toekomstgericht en duurzaam kloosterleven. Het project combineert erfgoedbehoud, hedendaagse functionaliteit en ecologische verantwoordelijkheid op exemplarische wijze. Voor de bouwsector is het een inspirerend voorbeeld van hoe spiritualiteit en architectuur hand in hand kunnen gaan, zelfs binnen een sterk technisch en functioneel kader.

Renovatieprojecten zoals dit tonen aan dat bouwen meer is dan ontwerpen en uitvoeren. Het is ook luisteren – naar de geschiedenis van een plek, naar de mensen die er leven, en naar de toekomst die men wil vormgeven.